Zakład Usług Komunalnych jest samorządowym zakładem budżetowym gminy Mikołów powołanym uchwałą Rady Miejskiej Mikołowa nr XXVI/130/91 z dnia 1 października 1991 roku. Działalność jednostki jest finansowana z przychodów uzyskiwanych ze sprzedaży usług oraz dotacji udzielonej przez gminę. Zakład gospodaruje mieniem komunalnym, będącym w jego zarządzie, zapewniając jego prawidłową eksploatację i ochronę.

Zakładem kieruje i reprezentuje go na zewnątrz kierownik zakładu powołany i odwoływany przez burmistrza. Za właściwą realizację zadań jednostki oraz za prawidłowe wykorzystanie powierzonych środków finansowo-rzeczowych kierownik zakładu odpowiada przed Radą Gminy, której składa coroczne sprawozdanie z działalności. Zakres obowiązków i kompetencji kierownika oraz szczegółowa struktura organizacyjna Zakładu Usług Komunalnych określone są w Regulaminie organizacyjnym.

Do zadań zakładu należy prowadzenie w imieniu gminy zadań o charakterze użyteczności publicznej, zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie usług komunalnych, a w szczególności:

• świadczenie usług z zakresu utrzymania czystości i zimowego utrzymania dróg, placów i chodników,
• świadczenie usług z zakresu wywozu nieczystości stałych i płynnych,
• utrzymanie i eksploatacja Zakładu Przeróbki Odpadów,
• prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów,
• utrzymanie i pielęgnacja zieleni na terenie miasta,
• administrowanie szaletami miejskimi,
• świadczenie usług transportowych,
• świadczenie usług pogrzebowych,
• administrowanie i utrzymanie cmentarzy komunalnych,
• administrowanie parkingami miejskimi,
• świadczenie usług z zakresu remontów dróg i chodników gminnych.