Szkoła Podstawowa nr 5 im. Gustawa Morcinka w Mikołowie jest jednostką budżetową gminy Mikołów. Szkoła jest placówką publiczną finansowaną w części z subwencji oświatowej, w części przez budżet miasta. Szkołą kieruje dyrektor, który jest kierownikiem zakładu pracy dla pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych. Dyrektor odpowiada służbowo przed burmistrzem miasta Mikołowa jako organem prowadzącym szkołę. Organem sprawującym nadzór pedagogiczny nad placówką jest Śląskie Kuratorium Oświaty w Katowicach, Delegatura w Rybniku.

Organami szkoły są:

• dyrektor szkoły,
• Rada Pedagogiczna,
• Rada Rodziców,
• samorząd uczniowski.

Organy szkoły współpracują ze sobą przy podejmowaniu ważniejszych decyzji dotyczących działań szkoły poprzez uczestnictwo swych przedstawicieli na zebraniach plenarnych, opiniowanie projektowanych uchwał i statutu szkoły oraz informowanie o podjętych działaniach poprzez dyrektora szkoły. Kompetencje i obowiązki organów szkoły zostały określone w statucie placówki.

Szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacji szkoły opracowany przez dyrektora, z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania, do dnia 30 kwietnia każdego roku.

Szkoła realizuje cele i zadania wynikające z przepisów prawa oświatowego, uwzględniające program wychowawczy i program profilaktyczny, a w szczególności:

• umożliwia zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do uzyskania świadectwa ukończenia szkoły i kontynuacji nauki w 3-letnim gimnazjum,
• kształtuje środowisko wychowawcze sprzyjające realizowaniu pełnego rozwoju umysłowego, emocjonalno-etycznego i fizycznego według potrzeb i możliwości ucznia, przy pełnym poszanowaniu godności osobistej oraz wolności światopoglądowej,
• sprawuje opiekę nad uczniami odpowiednio do ich potrzeb,
• zapewnia uczniom bezpieczeństwo i poszanowanie ich praw,
• zapewnia uczniom prawidłowe, zgodne z przepisami BHP warunki do nauki,
• zapewnia uczniom niezbędną pomoc psychologiczną i pedagogiczną,
• zapewnia uczniom pomoc materialną na miarę posiadanych środków,
• zapewnia właściwie zorganizowany proces kształcenia zgodnie z zasadami pracy umysłowej,
• zapewnia możliwość rozwijania swoich zainteresowań poprzez udział w konkursach, kółkach zainteresowań, olimpiadach organizowanych przez szkołę i inne placówki,
• budzi wśród uczniów szacunek dla dziedzictwa kulturowego własnego regionu i kraju,
• przygotowuje do życia w rodzinie, społeczności lokalnej i w państwie,
• rozwija wrażliwość na piękno przyrody, wyzwala chęć działań pro środowiskowych,
• uwrażliwia na przejawy degradacji środowiska,
• przygotowuje uczniów do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości, wolności,
• stwarza warunki do poznawania przez uczniów swojego miejsca w społeczności szkolnej i działania w niej oraz poznawania swoich mocnych i słabych stron i pracowania nad nimi,
• stwarza warunki do poznawania przez uczniów zagrożeń współczesnego świata oraz nabywania umiejętności unikania tych zagrożeń i właściwego reagowania,
• dba o to, by uczniowie znali normy dobrego zachowania i postępowali zgodnie z tymi normami.